Statutaire zetelleer en de Belgische fiscaliteit

De werkelijke zetelleer is voor Belgische vennootschappen verleden tijd. Met de invoering van het Wetboek vennootschappen en verenigingen (WVV) is, naar het voorbeeld van heel wat andere Europese landen, gekozen voor de toepassing van de statutaire zetelleer.

Gelet op de grondige hervorming van het vennootschapsrecht was het evenwel ook noodzaak om het fiscaal recht aan te passen. De wetgever achtte het immers onbillijk dat de fiscale situatie teveel zou wijzigen.

Situatie voor het WVV – werkelijke zetelleer

Het oude Wetboek Vennootschappen bepaalt het toepasselijk recht van een vennootschap op grond van waar een vennootschap haar voornaamste activiteiten uitvoert of haar bestuur voert.

Dit zorgt er historisch voor dat België geen aandacht heeft voor waar een vennootschap is opgericht. Bepalend is of een vennootschap haar voornaamste activiteiten of haar bestuur in België heeft. Als dit het geval is dient de vennootschap zich aan het Belgische vennootschapsrecht te onderwerpen.

Dit maakt België maar weinig aantrekkelijk voor buitenlandse vennootschappen.

Situatie ingevolge het WVV – statutaire zetelleer

België kon niet achterop hinken en keek gretig over haar landgrenzen heen om inspiratie op te doen. Nederland bijvoorbeeld heeft van haar vennootschapsrecht een belangrijk exportproduct gemaakt en veel buitenlandse vennootschappen hebben hun weg naar daar gevonden.

Nederland maakt gebruikt van de statutaire zetelleer. Hierbij is het vennootschapsrecht van het land waar de statutaire zetel gevestigd is het toepasselijk recht op de vennootschap.

Middels het WVV heeft België nu ook resoluut gekozen voor de statutaire zetelleer. Vrijheid en flexibiliteit voor iedereen.

De blijheid hinkt evenwel nog steeds achterop aangezien de geplande onlineregistratie voor vennootschappen nog niet mogelijk is. Dit is een administratief hiaat, waardoor ondernemingen wederom België alsnog links zouden kunnen laten liggen.

Fiscaliteit en de werkelijke zetelleer

Een vennootschap is een fiscale inwoner van België en zij wordt in België op haar wereldwijde winst belast indien haar voornaamste inrichting of haar zetel van bestuur in België is gevestigd. Dit spoort met de werkelijke zetelleer. Hier wijzigt niks aan.

De werkelijke zetelleer  is én blijft dus primeren op fiscaal gebied.

Door de invoering van het WVV is een vennootschap onderworpen aan het vennootschapsrecht van het land waar haar maatschappelijk zetel is gevestigd. Als gevolg daarvan kan men niet langer meer veronderstellen dat de vennootschap die haar statutaire zetel in België heeft, noodzakelijkerwijze ook aan de Belgische vennootschapsbelasting is onderworpen. Er moet immers steeds werkelijke leiding vanuit België zijn.

In principe moet een onderneming ook rechtspersoonlijkheid bezitten om onder de vennootschapsbelasting te kunnen vallen. Maar een bijzondere bepaling belast reeds buitenlandse lichamen zonder rechspersoonlijkheid die in België winsten behalen, zo zij een gelijkaardige vorm aannemen als een vennootschap met rechtspersoonlijkheid naar Belgisch recht (artikel 227, 2° WIB ’92).

Nieuw wettelijk vermoeden met dubbel tegenbewijs

Zoals gezegd, kan men niet langer veronderstellen dat een vennootschap die haar statutaire zetel in België heeft, ook aan de Belgische vennootschapsbelasting is onderworpen. Met gevolg dat de fiscus voortaan geval per geval zou moeten beoordelen. Dit is onbegonnen werk.

Daarom heeft men het wettelijk vermoeden met dubbel tegenbewijs ingevoerd. Dit stelt: behoudens tegenbewijs, wordt de vennootschap die haar statutaire zetel in België heeft, geacht haar werkelijke leiding in België te hebben én dus fiscaal inwoner te zijn.

Dit vermoeden kan worden weerlegd door aan te tonen dat de vennootschap 1) haar werkelijke zetel in een andere staat heeft én 2) fiscaal inwoner is van deze andere staat.

Ook de boekhouding moet mee

De wetgever diende evenwel in te grijpen om ook éffectief een vennootschap met een statutaire zetel in het buitenland, en dus beheerst door buitenlands recht, te kunnen belasten in België (nieuw artikel 320/1 WIB ’92). Elke Belgische vaste inrichting van dergelijke vennootschappen zal nu een boekhouding en een jaarrekening moeten opmaken volgens Belgisch recht, tenzij zij een vrijstelling hebben gekregen. De jaarrekening wordt tevens aan de aangifte in de vennootschapsbelasting gehecht, tenzij zij reeds gepubliceerd werd.

Conclusie

Als het gevolg van deze hervorming hinkt België niet langer achterop. Ons vennootschapsrecht is alvast gewapend om meer ondernemingen naar België te halen. Of we voldoende concurrentieel zijn op bijvoorbeeld  fiscaal vlak blijft nog maar de vraag.

Meer weten? Contacteer ons vrijblijvend.

Volg aternio op LinkedIn voor meer finance, tax & legal nieuws.