Pro deo-diensten worden onderworpen aan 21% btw

Blijkens een bericht van de FOD Financiën zijn de pro deo-diensten van advocaten en gerechtsdeurwaarders vanaf 1 januari 2018 onderworpen aan 21% btw.

Deze diensten die door een advocaat worden verstrekt in het kader van tweedelijnsbijstand omvatten juridisch advies en eventuele bijstand in een juridische procedure tegen betaling van een forfaitair bedrag. Op de pro deo-diensten van een gerechtsdeurwaarder kan beroep worden gedaan voor de betekening van akten.

Pro deo-diensten zijn de vertolking van het grondwettelijke recht van juridische bijstand voor zij die te weinig bestaansmiddelen hebben.

Advocaten en gerechtsdeurwaarders zijn btw-plichtig

Sinds 1 januari 2014 zijn advocaten en gerechtsdeurwaarders btw-plichtig. Zij moeten 21% btw aanrekenen op hun facturen naar cliënten. Ondanks de btw-plicht werden pro deo-diensten aan een bijzonder tarief van 0% onderworpen.

Dit komt erop neer dat advocaten en gerechtsdeurwaarders op hun pro deo-diensten geen btw moeten aanrekenen, maar toch de door hen betaalde btw volledig kunnen recupereren.

In juli 2016 oordeelde het Hof van Justitie echter dat België noch in een vrijstelling, noch in een verlaagd tarief mag voorzien. Hierdoor zal het tarief van de pro deo-diensten worden gelijkgesteld aan het tarief van niet pro deo-diensten met ingang vanaf 1 januari 2018.

Verhoging van de toegangsdrempel tot een pro deo-dienst

De vraag is of deze verandering strookt met de geest van een pro deo-dienst. Pro deo-diensten hebben tot doel om elke burger de kans te geven op een professionele verdediging. Personen die beroep willen doen op een pro deo-dienst dienen enkel een forfaitaire bijdrage te betalen. De verhoging van het btw-tarief zal leiden tot een prijstoename.

Enerzijds zal dit leiden tot een toename van de rechtsplegingsvergoeding. Indien de verliezende partij geen beroep deed op de pro deo-dienst, is deze verplicht een rechtsplegingsvergoeding te betalen. Deze heeft tot doel om de kosten gemaakt voor de diensten van de advocaat van de winnende partij te vergoeden.  Anderzijds is er nog geen duidelijkheid of de forfaitaire bijdragen die door de rechtzoekende worden betaald om toegang te krijgen tot de pro deo-diensten ook zullen verhogen. Indien dit het geval is, kan het verhogen van het tarief leiden tot een minder toegankelijk rechtssysteem voor bepaalde personen.

Conclusie

Er worden geen uitzonderingen meer voorzien met betrekking tot diensten verricht door een advocaat of gerechtsdeurwaarder. Elke dienst is belastbaar aan 21% btw. Wat de maatschappelijke impact zal zijn, is nog onduidelijk.

Volg aternio op LinkedIn voor meer finance, tax & legal nieuws.