Miserietaks voor ex-partners versoepeld

De zogenaamde miserietaks, zeg maar het verlaagd verdeelrecht bij echtscheiding of bij beëindiging van de wettelijke samenwoning, bedraagt in Vlaanderen sinds 1 januari 2015: 1%. Weet  dat het algemene verlaagd verdeelrecht per 1 augustus 2012 werd vastgeklikt op 2,5%.

Vanaf 1 januari 2016 zijn de voorwaarden waaronder de miserietaks toepasselijk is versoepeld. Bovendien heeft de Vlaamse Belastingdienst (VLABEL) nog een bijkomende tolerantie toegestaan voor een teruggave. Hierbij een kort overzicht.

1. Verlaagd verdeelrecht

Het verlaagd verdeelrecht van 2,5% is in de volgende gevallen van toepassing:
– op de gehele of gedeeltelijke verdeling van in het Vlaams Gewest gelegen onroerende goederen (art. 2.10.1.0.1, 1° Vlaamse Codex Fiscaliteit (hierna: VCF))
– op de afstand onder bezwarende titel onder mede-eigenaars van onverdeelde delen in dezelfde goederen (art. 2.10.1.0.1, 2° VCF);
– op de omzetting bedoeld in de artikelen 745quater en 745quinquies van het Burgerlijk Wetboek,  zelfs als er geen onverdeeldheid is; en
–  op de verkrijging n.a.v. een vereffening van een personenvennootschap van onroerende goederen die de vennootschap tegen het tarief van verkopingen (10 %) heeft verworven, door een vennoot die deel uitmaakte van de vennootschap toen deze de goederen verkreeg (artikel art. 2.9.1.0.4 VCF).

2. Verlaagd tarief voor ex-partners

Vlaanderen heeft echter voorzien in een gunstregeling, de zogenaamde miserietaks, indien het gaat om verdelingen of afstanden in het kader van de stopzetting van een relatie (huwelijk of wettelijke samenwoning). Sinds 1 januari 2015 geldt hiervoor een gunsttarief van 1%, in 2 specifieke gevallen en uiteraard onder bepaalde voorwaarden.

De “oude” regeling was, kort samengevat, als volgt:

• Inzake ex-echtgenoten
  De afstand of verdeling diende te zijn gebeurd:
  – ofwel bij de ‘regelingsakte’ in het kader van een EOT (echtscheiding met onderlinge toestemming), overeenkomstig artikel 1287 van het Gerechtelijk wetboek of bij een latere wijziging van deze akte omwille van nieuwe en onvoorziene omstandigheden overeenkomstig art. 1293 van het Gerechtelijk wetboek;
  – ofwel bij de vereffening-verdeling na een EOO (echtscheiding op basis van onherstelbare ontwrichting van het huwelijk).
• Inzake ex-wettelijk samenwonenden
  In dit geval moest de verdeling of afstand gebeuren binnen een termijn van 1 jaar na het beëindigen van de wettelijke samenwoning, op voorwaarde dat de, thans ex-, partners minstens 1 jaar ononderbroken met elkaar hebben samengewoond.

3. Versoepeling vanaf 1 januari 2016

De Vlaamse decreetgever  heeft de voormelde voorwaarden bij Decreet van 18 december 2015 houdende bepalingen tot begeleiding van de begroting 2016 (Belgisch Staatsblad 29 december 2015) aangepast en versoepeld.

• Inzake ex-echtgenoten
  Met ingang vanaf 1 januari 2016 wordt als loutere voorwaarde voor de toepasselijkheid van het verlaagd tarief van de miserietaks (1%) gesteld dat de verdeling of afstand dient plaats te vinden na de echtscheiding, dan wel uitwerking dient te hebben door de echtscheiding. De gevolgde echtscheidingsprocedure is hierbij niet meer van belang.
• Inzake ex-wettelijk samenwonenden
  Wettelijk samenwonenden krijgen vanaf 1 januari 2016 meer tijd om de verdeling of de afstand de realiseren: deze moet nu plaatsvinden binnen de 3 jaar na de beëindiging van de wettelijke samenwoning. Het blijft echter wel vereist dat de ex-partners gedurende minstens 1 jaar effectief met elkaar wettelijk hebben samengewoond.
• Algemeen
  De versoepeling geldt vanaf 1 januari 2016 en heeft dus sowieso betrekking op overeenkomsten die dateren van na deze datum. Maar VLABEL heeft gepreciseerd dat de nieuwe regeling ook geldt ook voor overeenkomsten die dateren van voor 1 januari 2016, indien:
  – er sprake is van een opschortende voorwaarde die zich vervuld na 1 januari 2016; of
  – er werd afgesproken om voor een (on)bepaalde termijn in onverdeeldheid te blijven en waarbij de overeenkomst tot verdeling wordt afgesloten vanaf 1 januari 2016; of
  – er een optie tot verdeling werd verleend en deze optie na 1 januari 2016 wordt gelicht.

4. Administratieve tolerantie

VLABEL heeft bovendien nog een bijkomende administratieve tolerantie toegestaan.

Vroeger was het standpunt dat een onderhandse regelingsakte niet volstond om het verlaagd tarief van 1% toe te passen, er was namelijk een authentieke titel vereist. In een nieuw standpunt is VLABEL principieel nog steeds van deze mening, maar staat wel een tijdelijke tolerantie toe, namelijk: ex-echtgenoten die voorheen het “gewone” verdeelrecht van 2,5% hebben betaald, enkel en alleen omdat zij hebben gewerkt met een onderhandse regelingsakte (alle andere voorwaarden waren vervuld), kunnen nu een gedeeltelijke teruggave van dat recht vragen.

Volledigheidshalve dient gemeld te worden dat de teruggave enkel geldt voor diegenen die zijn overgegaan tot verdeling of afstand, binnen het temporele toepassingsgebied van het ontwerp van decreet houdende bepalingen tot begeleiding van de begroting 2015 (waarbij het verdeelrecht op 1% werd gebracht in het kader van echtscheidingen of stopzettingen van wettelijke samenwoning).

Volg aternio op LinkedIn voor meer finance, tax & legal nieuws.